Η τυραννία της μητσοτακικής Ωκεανίας
Γράφει ο Κωνσταντίνος Ι. Βαθιώτης
Η βιωσιμότητα του ιστολογίου εξαρτάται από την ελάχιστη οικονομική στήριξη των αναγνωστών, η οποία ανέρχεται σε 5 € μηνιαίως ή 50 € ετησίως.
Ευχαριστώ θερμά για την αλληλεγγύη σας!
Λεπτομέρειες σχετικά με την συνδρομή υπάρχουν στον ακόλουθο σύνδεσμο:
kvathiotis.substack.com/subscribe
Διαβάσαμε προσφάτως ότι, εκτός από τις ηλεκτρονικές ταυτότητες και τον Προσωπικό Αριθμό, το μενού των εργαλείων επιτήρησης των πάλαι ποτέ ατίθασων Νεοελλήνων θα περιέχει 2.000 κάμερες με δυνατότητα αναγνώρισης προσώπου, οι οποίες θα τοποθετηθούν σε διάφορα σημεία της χώρας1.
ΤΖΕΡΕΜΥ ΜΠΕΝΘΑΜ
Το κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα των δύο αυτών τρόπων επιτήρησης είναι το εξής:
Ο επιτηρούμενος παρακολουθείται από τον επιτηρητή του, αλλά ο επιτηρητής μένει πάντοτε αόρατος.
Η φιλοσοφία της αθέατης επιτήρησης ανάγεται στον Βρετανό νομικό Τζέρεμυ Μπένθαμ (Jeremy Bentham, 1748-1832), ο οποίος είναι ξακουστός για τον πρωτοποριακό τύπο φυλακής που είχε σχεδιάσει, το λεγόμενο «Πανοπτικόν»:2
Ένα κυλινδρικό οικοδόμημα, στην περιφέρεια του οποίου υπήρχαν τα κελιά των τροφίμων και στο κέντρο του ο πύργος των επιτηρητών με μεγάλα παράθυρα που έβλεπαν προς τα κελιά. Ο κρατούμενος, παρότι είχε διαρκή οπτική πρόσβαση προς τα παράθυρα του πύργου, γνωρίζοντας ότι ενδέχεται να παρακολουθείται ανά πάσα ώρα και στιγμή, δεν ήταν σε θέση να ξέρει πότε υλοποιείτο η παρακολούθησή του.
Και μόνο ο φόβος της επιτήρησης εκτιμάτο ότι ήταν αρκετός για να ωθεί τον επιτηρούμενο να συμπεριφέρεται σύννομα.
Σημειωτέον ότι ο Μπένθαμ, όπως και ο έτερος Βρετανός φιλόσοφος Τζων Στιούαρτ Μιλ (John Stuart Mill) ήταν θιασώτες του λεγόμενου ωφελιμισμού, το βασικό αξίωμα του οποίου συμπυκνώνεται στην εξής φράση:
«Να πράττεις κατά τέτοιον τρόπο, ώστε οι συνέπειες της πράξεις σου να αποφέρουν την μεγαλύτερη δυνατή ωφέλεια-ευχαρίστηση στο κοινωνικό σύνολο».
Για τον Μπένθαμ, λοιπόν, η επιτήρηση των φυλακισμένων μέσα στο Πανοπτικόν του ήταν ο καταλύτης για την επίτευξη μιας κοινωνικο-οικονομικής προόδου με ανθρωπιστικό χαρακτήρα!
ΜΙΣΕΛ ΦΟΥΚΩ
Ο Γάλλος φιλόσοφος Μισέλ Φουκό (Michel Paul Foucault, 1926-1984) μελέτησε με προσοχή την σύλληψη του Μπένθαμ και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι δυτικές-φιλελεύθερες (ψευτο)δημοκρατίες, μία εκ των οποίων είναι αναμφισβήτητα εκείνη που υλοποιείται από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, θα αξιοποιούσαν το μπενθαμικό πανοπτικό ως αρχέτυπο για την αδιάκοπη επιτήρηση όλων των πολιτών.
Στο βιβλίο του «Επιτήρηση και τιμωρία. Η γέννηση της φυλακής»3, συγκρίνοντας την πανωλόβλητη πόλη που τίθεται σε καραντίνα με τον φυλακισμένο που εγκλείονται στο Πανοπτικόν του Μπένθαμ, ο Φουκώ οδηγείται στο εξής συμπέρασμα:
«Έχουμε λοιπόν δυο εικόνες της πειθαρχίας. Στο ένα άκρο την πειθαρχία-αποκλεισμό, το κλειστό ίδρυμα, το εγκατεστημένο στο περιθώριο, το αφιερωμένο σε αρνητικές λειτουργίες: αναχαίτιση του κακού, διακοπή των επικοινωνιών, σταμάτημα του χρόνου. Στο άλλο άκρο, με τον πανοπτισμό, έχουμε την πειθαρχία-μηχανισμό: ένα λειτουργικό σύστημα που βελτιώνει την άσκηση της εξουσίας, καθιστώντας την ταχύτερη, ελαφρότερη, αποτελεσματικότερη – ένα σχέδιο έντεχνων και αθόρυβων καταναγκασμών που προορίζεται για μια μελλούμενη κοινωνία».
Αναφερόμενος λίγο παρακάτω στην αστυνομική εξουσία που πρέπει να έχει ως αντικείμενο «τα πάντα», ο Φουκώ κάνει μια σύνοψη που προκαλεί ανατριχίλα στους κατοίκους της σημερινής μητσοτακικής Ωκεανίας, οι οποίοι σε πολύ λίγο θα επιτηρούνται από ένα εξελιγμένο πανοπτικό, βασισμένο στις κάμερες και στον Προσωπικό Αριθμό:4
«για να ασκηθεί, η εξουσία αυτή πρέπει να αποκτήσει το όργανο για μια μόνιμη, εξαντλητική, πανταχού παρούσα επιτήρηση, ικανή να τα καταστήσει όλα ορατά, με τον όρο όμως να γίνει η ίδια αόρατη. Η επιτήρηση πρέπει να μοιάζει μ’ ένα βλέμμα χωρίς πρόσωπο, που μετατρέπει ολόκληρο το κοινωνικό σώμα σε πεδίο επόπτευσης:
χιλιάδες μάτια τοποθετημένα παντού, έλεγχος αεικίνητος και πάντα άγρυπνος, ένα ευρύτατο δίκτυο ιεραρχημένο που, κατά τον Le Maire, περιλαμβάνει για το Παρίσι 48 αξιωματικούς της αστυνομίας, 20 επιθεωρητές, κι ακόμα τους “παρατηρητές”, αμειβόμενους κανονικά, τους “χαφιεδάκους”, πληρωνόμενους με τη μέρα, ύστερα τους “καταδότες”, που αποζημιώνονται ανάλογα με τις παρεχόμενες πληροφορίες, και τέλος τις πόρνες.
Και η ακατάπαυστη αυτή παρατήρηση πρέπει να συγκεντρώνεται σε μια σειρά αναφορές και κατάστιχα· σε όλη τη διάρκεια του 18ου αιώνα, ένα τεράστιο αστυνομικό κείμενο τείνει να καλύψει την κοινωνία χάρη σε μια περίπλοκη οργάνωση των ντοκουμέντων. Και σε διάκριση με τις μεθόδους της δικαστικής και διοικητικής καταγραφής, αυτό που καταγράφεται εδώ είναι οι συμπεριφορές, οι στάσεις, οι ενδεχόμενες πράξεις, οι υποψίες – μια μόνιμη ενημέρωση της συμπεριφοράς των ατόμων».
ΤΖΩΡΤΖ ΟΡΓΟΥΕΛ
Σε αντίθεση με το Πανοπτικό του Μπένθαμ, το οποίο στόχευε στην μεγιστοποίηση της ευτυχίας των πολιτών, οι πρακτικές επιτήρησης που περιγράφονται στο δυστοπικό μυθιστόρημα του Τζωρτζ Όργουελ «1984» κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Παρότι και εκεί δεσπόζει ο λεγόμενος «Μεγάλος Αδελφός»5, που παρακολουθεί αδιαλείπτως τους πάντες (αλλά κανείς δεν έχει αντικρίσει το πρόσωπό του), η κυβέρνηση της Ωκεανίας ενδιαφέρεται αποκλειστικά να διατηρηθεί στην εξουσία, καλλιεργώντας ένα συνεχές πολεμικό κλίμα και μια κατάσταση μόνιμης φτώχειας, ώστε οι πολίτες να πασχίζουν καθημερινά για την κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών τους και έτσι να μην έχουν χρόνο και διάθεση να προβληματισθούν για την μορφή της κοινωνίας μέσα στην οποία ζουν.
Αυτό ακριβώς δεν συμβαίνει και στην μητσοτακική Ωκεανία, όπου προπαγανδίζεται συστηματικά ο «πόλεμος κατά της ακρίβειας»;
Παράλληλα, οι κάτοικοι της οργουελικής Ωκεανίας βομβαρδίζονται καθημερινά με προπαγανδιστικά μηνύματα που τροφοδοτούν το μίσος του πληθυσμού απέναντι σε εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς. Επίσης, προκειμένου το καθεστώς να επιβάλει τα δική του αλήθεια, χρησιμοποιεί μηχανισμούς νόθευσης της ιστορίας, αλλάζοντας διαρκώς το περιεχόμενο των εφημερίδων, των βιβλίων, των φωτογραφιών, ακόμη και των λέξεων, ενώ καθοριστικής σημασίας είναι η φρενοβλαβοποιητική τεχνική της διπλοσκέψης, δηλ. της τάσης των κυβερνώντων να υποστηρίζουν δύο πεποιθήσεις αντιφατικές μεταξύ τους6.
Το «1984» εξελίχθηκε σε τίτλο συνώνυμο της επιτήρησης, η οποία στο μυθιστόρημα υλοποιείται με ποικίλους τρόπους:
με ελικόπτερα που ελέγχουν την ζωή των πολιτών μέσα από τα παράθυρα των κτηρίων, με το άνοιγμα των επιστολών τους, με χρήση μικροφώνων, με καταδότες, που μπορεί να ανήκουν στον εργασιακό ή, ακόμη χειρότερα, στον οικογενειακό χώρο του επιτηρουμένου, αλλά και με οθόνες που στέλνουν και λαμβάνουν ήχο και εικόνα, καταγράφοντας θορύβους ή κινήσεις.
Εν έτει 2025 επαληθεύεται καθημερινά το σλόγκαν (τουλάχιστον) «μία οθόνη για κάθε κωθώνι» όχι μόνο για τους Νεο-Έλληνες, αλλά και για κάθε Νεο-Ευρωπαίο!7
Δυστυχώς, τα δείγματα γραφής της οργουελικής κυβέρνησης Μητσοτάκη ταιριάζουν τόσο πολύ με τις τεχνικές που περιγράφονται στο «1984», ώστε η ανάγνωση του συγκεκριμένου μυθιστορήματος να καθίσταται επιβεβλημένη για κάθε Έλληνα πολίτη, ο οποίος δεν θέλει να καταδικάσει τα παιδιά του να ζήσουν σε μια δυστοπική τυραννία διαρκούς παρακολούθησης και, ειδικότερα, ψηφιακής επιτήρησης, όπου κάθε πολίτης αντιμετωπίζεται ως δυνάμει ύποπτος, με το τεκμήριο αθωότητας (in dubio pro reo) να έχει αναποδογυρίσει σε τεκμήριο ενοχής (in dubio contra reum).
ΝΤΕΤΛΕΦ ΝOΓΚΑΛΑ
Οι λάτρεις της τεχνολογίας που θα χαρακτηρίσουν υπερβολική την παραπάνω ανάλυση δεν έχουν παρά να διαβάσουν μια σκέψη που είχε καταγράψει το 2001 ο Γερμανός εγκληματολόγος, Δρ Νομικής Ντέτλεφ Νογκάλα (Detlef Nοgala) στο άρθρο του με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ο βάτραχος μέσα στο καυτό νερό», δημοσιευμένο στον συλλογικό τόμο «Περί του τέλους της ανωνυμίας – Η παγκοσμιοποίηση της επιτήρησης»8. Κατ’ αυτόν, η ιδέα της διαρκούς επιτήρησης εδράζεται στον ιδιότητα του πανταχού παρόντος Θεού, ο οποίος βλέπει τα πάντα και μετά τον θάνατο του ανθρώπου κρίνει την ψυχή του.
Συνεπώς, εύλογα θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η τεχνολογία είναι ένα σατανικό προϊόν, που θα δώσει την μοναδική ευκαιρία στον Παγκόσμιο Δικτάτορα, δηλ. τον Αντίχριστο, να θέσει υπό την εξουσία του κάθε πολίτη σε όποια γωνιά της γης κι αν κατοικεί.
Εφόσον η Ελλάδα είναι το κέντρο της Ορθοδοξίας, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι, από το 2020 και μετά, η χώρα μας άρχισε να διαγράφει μια φρενήρη τροχιά ψηφιακού μετασχηματισμού.
Έτσι από λίκνο δημοκρατίας ενδέχεται να εκφυλισθεί (στο πλαίσιο μιας ανάποδης συμμετρίας) σε μνημείο ηλεκτρονικής δικτατορίας.
Σημειωτέον ότι στο άρθρο του αυτό, ο Νογκάλα, ήδη προ 24 ετών, απαριθμούσε τις τεχνολογικές μεθόδους επιτήρησης, οι οποίες αποτελούν εκφάνσεις της εσωτερικής ασφάλειας που προωθεί η πολιτική εξουσία. Οι μέθοδοι αυτοί είναι, κυρίως, οι κάτωθι:9
η εισαγωγή μιας μηχανικά αναγνώσιμης αστυνομικής ταυτότητας
η ακουστική παρακολούθηση των συνομιλιών ακόμη και στον ιδιωτικό τομέα
η λήψη δειγμάτων DNA συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας τράπεζας δεδομένων
το ηλεκτρονικό βραχιολάκι ως εναλλακτική δυνατότητα έκτισης της ποινής
η βιντεοεπιτήρηση του παρα-ιδιωτικού και του δημόσιου χώρου.
Ο συγγραφέας διατυπώνει την θέση ότι κατά το τελευταίο τέταρτο του περασμένου αιώνα, μέσω τεχνολογικών καινοτομιών, αναπτύχθηκε μια τέτοια υποδομή επιτήρησης, έναντι της οποίας το οργουελικό όραμα του “1984” φαντάζει ως τεχνολογική προεργασία αυτού που πρόκειται να συμβεί στο εγγύς μέλλον.
Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι, ενώ αντικειμενικά ζούμε σε μια κοινωνία που συναπαρτίζεται από αμέτρητα συστήματα επιτήρησης, τα οποία χρησιμοποιούνται όχι μόνο από το κράτος, αλλά και από οικονομικές επιχειρήσεις και ιδιώτες, το υποκειμενικό αίσθημα επιτήρησης και ελέγχου του πολίτη είναι, κατά τρόπο αξιοπερίεργο, ασθενές.
Συνακολούθως, η αντίδραση και η αντίσταση των πολιτών εκφράζεται μόνο περιστασιακώς και κατά τόπους. Η συμπαγής πλειοψηφία φαίνεται πως έχει κάνει κτήμα της το εξής ωχαδερφιστικό σύνθημα: “Ο Μεγάλος Αδελφός με παρακολουθεί – ε και;”».
Στο εύλογο ερώτημα πώς εξηγείται αυτή η απάθεια των περισσότερων πολιτών απέναντι στις κατά περιόδους επανερχόμενες προειδοποιητικές εκκλήσεις ενόψει της ολοκληρωτικής επιτήρησης (Totalüberwachung) που καραδοκεί, η απάντηση του συγγραφέως είναι η εξής:10
Λόγω των επιπτώσεων της παγκοσμιοποίησης, της υπερπροβολής της εγκληματικότητας από τα ΜΜΕ αλλά και των κάθε λογής ανασφαλειών που παράγει ο απορρυθμισμένος καπιταλισμός της αγοράς, τα συστήματα επιτήρησης διαφημίζονται και αναγνωρίζονται ολοένα και συχνότερα ως εργαλεία προστασίας και διασφάλισης της τάξης και, αντιστοίχως, ολοένα και σπανιότερα ως απειλές κατά των θεμελιωδών, ατομικών και συλλογικών ελευθεριών!
ΣΤΕΦΑΝ ΣΙΝΤΛΕΡ
Αξίζει να σημειωθεί ότι, στην γερμανική ποινική επιστήμη, εξεδόθη το 2021 η ογκώδης διδακτορική διατριβή του Στέφαν Σίντλερ (Stephan Schindler) υπό τον τίτλο «Βιομετρική Βιντεοεπιτήρηση» (Biometrische Videoüberwachung)11.
Ο συγγραφέας, με περισσή αφέλεια, υποστηρίζει ότι, στο εγγύς μέλλον, είναι εξαιρετικά απίθανο να εδραιωθεί ένα καθεστώς παρόμοιο με εκείνο της οργουελικής Ωκεανίας. Τούτο, διότι η βιντεοεπιτήρηση στους σιδηροδρομικούς σταθμούς, τα σούπερ-μάρκετ ή τα τραπεζικά καταστήματα δεν εκπορεύεται από ένα κακόβουλο κράτος που αποσκοπεί στην επιβολή ολοκληρωτικού ελέγχου, αλλά αποτελεί προϊόν μεμονωμένων αποφάσεων που λαμβάνονται από την αστυνομία, τους ιδιοκτήτες των σούπερ-μάρκετ ή τους διευθυντές των Τραπεζών.
Ο Σίντλερ αγνοεί μάλλον το σχέδιο για την εγκαθίδρυση Παγκόσμιας Κυβέρνησης12. Ωστόσο, παραδέχεται ότι είναι υπαρκτοί οι κίνδυνοι που απορρέουν από την εφαρμογή τεχνολογιών επιτήρησης καθώς και από την συλλογή πληροφοριακών δεδομένων, αφού δεν αποκλείεται να αξιοποιηθούν από κυβερνήσεις οι οποίες υπηρετούν ανεξέλεγκτα το αυταρχικό δόγμα «νόμος και τάξη»13. Δυστυχώς, η εκτίμηση αυτή αφορά πρωτίστως την παρούσα (ανθ)ελληνική κυβέρνηση, η οποία έχει υιοθετήσει απολύτως το συγκεκριμένο δόγμα, που είναι γνωστό και ως δόγμα της «μηδενικής ανοχής» (zero tolerance)14.
Μάλιστα, ο συγγραφέας συμπληρώνει ότι, με πρόσχημα την αποτελεσματική καταπολέμηση της εγκληματικότητας, και προεχόντως της τρομοκρατίας, θα μπορούσε να προκύψει ένα «κράτος επιτήρησης», το οποίο για κάθε επιβαλλόμενο μέτρο θα επικαλείται δήθεν αποκλειστικά αγαθούς σκοπούς, τελικώς όμως θα ενδίδει σε ολοένα και περισσότερους πειρασμούς για την επέκταση των μηχανισμών επιτήρησης των πολιτών.
ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ
Αν, παρά τα προαναφερθέντα, κάποιοι αναγνώστες εξακολουθούν να διατηρούν αμφιβολίες σχετικά με τον κίνδυνο να εγκλωβιστούμε αμετάκλητα στα σατανικά δίχτυα (και ηλεκτρονικά δίκτυα) της μητσοτακικής Ωκεανίας, αξίζει να διαβάσει τις ακόλουθες αράδες, γραμμένες προ 16 ετών στο βιβλίο «Επιτηρούμενη δημοκρατία. Η ηλεκτρονική παρακολούθηση των πολιτών στην κοινωνία της διακινδύνευσης»15 γραμμένο από τον Θεόδωρο Παπαθεοδώρου, καθηγητή Αντεγκληματικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Επισκέπτη Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου και πρώην Υφυπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού στην Κυβέρνηση Σαμαρά:
«Από τη στιγμή που οι αρμόδιες υπηρεσίες μπορούν να διαθέτουν έναν μεγάλο αριθμό πληροφοριών και δεδομένων που αφορούν τη ζωή και την κοινωνική δράση των πολιτών, είναι ορατός ο κίνδυνος της υπερβολικής θωράκισης του ποινικού κράτους, της επιβολής νέων κοινωνικών ταξινομήσεων και ιεραρχιών, καθώς και της παραβίασης των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Ο κίνδυνος εδράζεται περισσότερο στο γεγονός ότι τα αποτελέσματα των εφαρμογών των νέων τεχνολογικών στο ποινικό πεδίο δεν λειτουργούν πρωτίστως προς όφελος του κοινωνικού σχηματισμού, αλλά επενεργούν πέρα και πάνω από την κοινωνία, τροφοδοτώντας τη διαμόρφωση μιας νέας πανοπτικής εξουσίας με θολό περίγραμμα. Εγκαθιδρύουν έναν νέο κώδικα κοινωνικής λειτουργίας, σύμφωνα με τον οποίο η πειθαρχοποίηση κοινωνικών συμπεριφορών, κινήσεων, αντιδράσεων και σωμάτων αποτελεί αξιωματικά την κανονικότητα της κοινωνικής ένταξης. Μια τέτοια στρατηγική οδηγεί σταδιακά στη νομιμοποιημένη αποδοχή μιας αυταρχικής δημοκρατίας, στο πλαίσιο της οποίας ο αποκλεισμός και ο στιγματισμός των πλειόνων συγκρατεί την αμυντική ασπίδα για τους λίγους. Η ηλεκτρονική επιτήρηση υποδεικνύει σταθερά τη μετάβαση σε μια, υπό απαλλοτρίωση, ιδιωτική σφαίρα και στην επιβολή του διαρκούς ελέγχου στην, υπό αμφισβήτηση, δημόσια σφαίρα».
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το ανωτέρω κείμενο αποτελεί εμπλουτισμένη εκδοχή του ομίτιτλου άρθρου που δημοσιεύθηκε σε έντυπη μορφή στην εφημερίδα ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ και σε ηλεκτρονική μορφή στην ιστοσελίδα ANTINEWS16.
ΧΡΟΝΟΣ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΣΤΗΚΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: περίπου 10 ώρες. Μόναχο, 11 Αυγούστου 2025.
Για το ψηφιακό πανοπτικό βλ.:
Μτφ.: Καίτη Χατηδήμου / Ιουλιέττα Ράλλη, Θεώρηση: Άλκη Σταύρου, εκδ. Ράππα, Αθήνα 1989, σελ. 276.
Φουκώ, Επιτήρηση και τιμωρία, ό.π., σελ. 281.
Για την διάκριση ανάμεσα στον τηλεοπτικό και τον κρατικό Μεγάλο Αδελφό βλ.:
Επ’ αυτού βλ.:
Σε σχέση με τους Γερμανούς βλ. υπό τον αριθμό 5 στο ακόλουθο άρθρο:
Nοgαla, Der Frosch im heißen Wasser, εις: Christiane Schulzki-Haddouti (επιμ. έκδ.), Vom Ende der Anonymität. Die Globalisierung der Überwachung, 2η έκδ., σελ. 153 επ.
Nοgαla, ό.π., σελ. 150.
Nοgαla, ό.π., σελ. 151.
Schindler, Biometrische Videoüberwachung. Zur Zulässigkeit biometrischer Gesichtserkennung in Verbindung mit Videoüberwachung zur Bekämpfung von Straftaten, 2021, σελ. 63.
Επ’ αυτού βλ. Βαθιώτη, Από τον εμβολιασμό στην αριθμοποίηση των ζωανθρώπων – και στο βάθος τσιπάρισμα. Ο κόσμος του Τζωρτζ Όργουελ στην «Νέα Εποχή» της ηλεκτρονικής δικτατορίας, εκδ. Νοών, Αθήνα 2025, σελ. 257, υποσ. 306.
Σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή Ποινικού Δικαίου στην Νομική Σχολή του Κέιμπριτζ και διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου της Φρανκφούρτης για την Θεωρία και την Ηθική του Ποινικού Δικαίου Άντριου φον Χιρς (Andreas/Andrew von Hirsch), δύο είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της πολιτικής που επιγράφεται ως «Νόμος και Τάξη»: πρώτον, η δρακόντεια αυστηρότητα με την οποία αντιμετωπίζονται οι εγκληματίες και, δεύτερον, η ρητή επίκληση του τρόμου και της αποστροφής για την εγκληματικότητα. Αμφότερα τα χαρακτηριστικά αυτά καθορίζουν την αντεγκληματική πολιτική που εφαρμόζεται στην μητσοτακική Ωκεανία του 2025!
Βλ. αναλυτικώς:
Εκδ. Βιβλιόραμα, 2009, σελ. 78/79.